1.
Muafiyet
Rejimleri
Kanun koyucu bazı durumlarda belli
şartları taşıyan ithalatları gümrük yaptırımları ve diğer uygulamalardan muaf
tutmaktadır. Bu durumlar genel itibariyle ticari mahiyete haiz olmayan ve
vatandaşların kişisel ihtiyaçlarını karşılayabilme amaçlıdır. Örneğin,
yurtdışına çıkan bir kişinin yanında getirdiği hediyelik eşyalar veya kişisel
kullanımı için satın aldığı cep telefonu bu kapsamda değerlendirilmektedir.
Bu muafiyette dikkat edilmesi gereken
ise, yolcunun kişisel kullanımına ait olan ve yasa koyucu tarafından listesi
belirlenmiş olan eşyaların ve belli sınırlamalar ile yanındaki hediyelik
eşyaların bu kapsamda olduğudur.
1.1.Yolcu
Beraberinde Eşya
Buna göre Türkiye Gümrük Bölgesi
dışından hava, kara veya deniz yoluyla gelen bir yolcu beraberinde bazı eşyalar
getirebilmektedir.
Burada uygulanan sınır 430 Avro’dur.
Yani 430 Avro’ya kadar olan eşyalar hediyelik eşya kapsamında değerlendirilmekte
olup hiçbir mali külfete katlanılmadan ülkeye sokulabilmektedir. Bu kapsamda
bilinmesi gereken ise hediyelik eşyanın, kanun ile belirlenmiş şahsi kullanım
kapsamında olan eşyaların bir ikincisidir. Yani kişisel kullanım için yolcunun
kendi laptopu hiçbir ücret sınırına tabi olmayıp, yanında hediye maksatlı
getireceği ikinci laptop bu kapsamdadır.
Hediyelik eşyanın 430 Avro’yu geçmesi
halinde ise 1500 Avro’yu geçmemek kaydıyla belli bir harca tabi olduğu
unutulmamalıdır. Muafiyet sınırını aşan eşyalarda yolcu Türkiye Gümrük
Bölgesi’ne giriş yaptığı yer gümrük idaresine beyanname vererek bildirimde
bulunmalıdır. Muafiyet sınırı mahsup edildikten sonra kalan kısım için AB
ülkelerinden gelen yolcular için %18, diğer ülkelerden gelenler ise %20
oranında tek ve maktu bir vergi ödemek zorundadır. 1500 Avro’yu aşan bir hediye
için ise yalnızca ithalat rejimleri uygulanabilir. Burada kanun koyucu, 1500
Avro’yu aşan eşyaların hediye olamayacağı ve ancak ticari mahiyette
olabileceğini varsaymaktadır.
Bir kişinin yanında getirdiği eşyanın
herhangi bir boy veya kilo sınırlaması ise yoktur.
Bir örnek ile açıklamak gerekirse,
Almanya’dan yanında kendi bilgisayarı hariç, 630 Avro değerinde ikinci bir bilgisayar
ile gelen bir kişi, gümrük idaresine yapacağı bildirim ile aradaki 200 Avro’luk
fark için matrahın %18’ine tekabül eden 36 Avroluk bir ödeme yapmak
durumundadır.
Ancak unutulmamalıdır ki burada esas
olan getirilen eşyanın değeri değil, mahiyetidir. Yani Kanun ticari önem arz
etmemeyi aramaktadır. Bir başka deyişle burada tanınan muafiyet hediyelik eşya
içindir. Örneğin, 500 tane kurşun kalemin değeri 430 Avro’yu dahi geçebilecek
düzeyde olmamasına rağmen ticari mahiyet arz etmesi münasebetiyle ancak ve
ancak ithalat yoluyla ülkeye sokulabilir.
Burada bahsedilen yolcu beraberinde
kişisel eşya listesinden bazı örnekler şu şekildedir:
-
400 adet sigara
-
50 adet puro
-
250 gr pipo tütünü
-
Alkol derecesi %22’yi geçmeyen 2 litre
içecek
-
En fazla 120 ml.lik şişeler içinde olmak
üzere 5 adet kolonya, lavanta, parfüm, esans
-
1 kg çay
-
Yolcuya mahsus giyim eşyası
-
55 ekran TV
-
Birer adet video kamera ve fotoğraf
makinesi ile 10 adet kaset ve hafıza kartı
-
1 adet GPS
-
1 adet bilgisayar
-
1 adet video oyun cihazı
Bu muafiyet ile ilgili olarak ise, cep
telefonlarında yabancı misyon mensupları hariç, iki takvim yılında en fazla 1
adet cep telefonunun yurda sokulabileceği bilinmelidir.
Son olarak bahsetmek gerekir ki yolcular,
kendilerine ait olan ve değeri 15.000 ABD Dolarını aşmayan ve ticari amaç
taşımayan kıymetli taşlar ve madenlerden yapılmış ziynet eşyasını yurt dışına
çıkarabilirler. Daha fazla değerdeki ziynet eşyasını ancak girişte beyan etmiş
veya Türkiye’den satın alınmış olduğunu belgelendirdikleri takdirde
çıkarabilirler.
Ayrıca bir yolcu kendisiyle beraber en
fazla 5000 ABD doları veya eşiti bir yabancı parayı ve eşiti Türk Lirası’nı
yurt dışına çıkarabilirler.
1.2.Yolcu
ile Beraber Gelmeyen Eşya
Bazı durumlarda yolcu, kendisine tanınan
kişisel eşya hakkını ve hediyelik eşya hakkını yanında getiremeyebilir. Bu
durumda da kanun bu kişinin eşyayı posta yoluyla kendisinin ülkeye giriş
yapmasından önce ve sonraki birer aylık periyot içinde getirebilmesine izin
vermektedir. Ancak bu halde eşyanın 30 kiloyu geçemeyeceği kabul edilmiştir.
1.3.Posta
Yoluyla Getirilen Eşyalar
Ticari mahiyet arz etmemekle birlikte
Türkiye Gümrük Bölgesi içerisinde bir kişi en fazla 75 Avro veya 100 Doları aşmamak
kaydıyla yurtdışından posta yoluyla eşya getirtebilir. 75 Avro’nun aşılması
halinde ise yukarıdaki vergi oranları uygulanmaktadır. Ancak yine 1500 Avro’nun
aşılamayacağı unutulmamalıdır.
Bu uygulamada da diğer uygulamalarda
olduğu gibi diplomatik eşya kapsam dışındadır. Ayrıca gelen eşyanın 30
kilogramı aşması halinde de yine ithalat rejimlerine tabi olacağı
unutulmamalıdır.
1.4. Yolcu Beraberi Kişisel Eşya Listesi
Aşağıda söz konusu muafiyet rejiminin tam listesini bulabilirsiniz:
2009/15481 sayılı BAKANLAR KURULU KARARI EKİ 9 SAYILI LİSTE
| YOLCU BERABERİ KİŞİSEL EŞYA LİSTESİ | |
| A) TÜKETİM MADDELERİ | |
| a) TÜTÜN VE TÜTÜN ÜRÜNLERİ | |
| 1- Sigaralar | 600 adet |
| 2- Sigarillolar (her biri 3 gr.dan ağır olmayan purolar) | 100 adet |
| 3- Puro | 50 adet |
| 4- Kıyılmış tütün (200 yaprak sigara kağıdı ile) | 250 gr. |
| 5- Pipo tütünü | 250 gr. |
| b) ALKOLLÜ ÜRÜNLER | |
| 1- Alkol derecesi % 22’yi geçen alkol ve alkollü içkiler | 1 lt. |
| 2- Alkol derecesi % 22’yi geçmeyen alkol ve alkollü içkiler | 2 lt. |
| c) KOZMETİK ÜRÜNLER 600 ml’yi aşmamak kaydıyla kolonya, parfüm, lavanta, esans veya losyon ile 5 adet cilt bakım ürünü ve makyaj malzemesi | |
| ç) GIDA ÜRÜNLERİ | |
| 1- Çay | 1 kg. |
| 2- Çözülebilir hazır kahve | 1 kg. |
| 3- Kahve | 1 kg. |
| 4- Çikolata | 1 kg. |
| 5- Şekerden mamul yiyecek | 1 kg. |
| B) DİĞER EŞYA | |
| a) GİYİM VE YOLCULUK EŞYASI | |
| 1- Yolcunun giyinip kuşanmasına mahsus eşya | |
| 2- Yolcunun yaşantısına mahsus eşya ile seyahat eşyası | |
| b) ELEKTRONİK /DİJİTAL EŞYA | |
| 1-LCD veya plazma ayrımı yapılmaksızın bir adet renkli televizyon (55 ekrana [55 ekran dahil] kadar) | |
| 2- Birer adet video kamera (10 adet boş kaseti ile birlikte) ve fotoğraf makinesi (hafıza kartı veya 5 adet filmi ile birlikte) | |
| 3- Bir adet GPS yön bulma cihazı | |
| 4- Bir adet dizüstü bilgisayar ya da PC, aksam ve parçaları (flash bellek, harici hard disk dahil) | |
| 5- Bir adet radyo veya radyo-teyp | |
| 6- Her türlü ses ve görüntü kaydedici ve oynatıcı cihazlardan bir adet ile bu cihazlara ait toplam 10 adedi geçmemek üzere üzerine kayıt yapılabilen plak, teyp kaseti, CD, VCD, DVD | |
| 7- Bir adet kasetli veya oyun kartlı elektronik oyun aleti | |
| 8- Tv, müzik çalar, video oynatabilme özelliğine sahip olanlar dahil olmak üzere GSM-Cep telefonu (yabancı misyon mensupları hariç iki takvim yılında 1 adet) | |
| c) MÜZİK ALETLERİ | |
| Elde taşınabilir müzik aletlerinden birer adet olmak üzere en çok 3 adet | |
| ç) SPOR VE OYUN ALETLERİ | |
| 1- Bir adet kamp çadırı | |
| 2- Bir adet dalgıç takımı | |
| 3- Bir adet motorsuz şişirme bot | |
| 4- Bir adet yelken tertibatlı sörf | |
| 5- Bir çift yüzme paleti | |
| 6- Golf malzemesi (golf aracı hariç) | |
| 7- Yolcunun tek başına kullanabileceği özelliğe sahip birer adet olmak üzere spor yapmasına mahsus diğer spor alet ve giysileri (paraşüt ve kayak takımı dahil, deniz motosikleti ve motorlu deniz kızağı hariç) | |
| d) SAĞLIK CİHAZLARI | |
| 1- Hasta yolcuya ait yatak | |
| 2- Maluller için hareket ettirici tertibatı bulunan motorlu, motorsuz koltuk | |
| 3- Şahsi tedavide kullanılan ilaçlar | |
| 4- Kişinin kullanımına mahsus tıbbi cihazlar | |
| 5- Gaz maskesi, koruyucu elbise | |
| e) MUTFAK EŞYASI | |
| Yolculuk esnasında kullanılacak mutfak aletleri ile birer adet olmak üzere küçük ev aletleri | |
| f) DİĞERLERİ | |
| 1- Hac ve umreden gelen yolcuların beraberlerinde getirecekleri veya posta veya kargo yoluyla gönderecekleri, Müsteşarlık ile Diyanet İşleri Başkanlığınca belirlenecek miktarda hurma ve zemzem suyu | |
| 2- Çocuk yolcuya mahsus bir adet çocuk arabası | |
| 3- Çocuk yolcuya mahsus oyuncaklar | |
| 4- Bir adet ütü | |
| 5- Bir adet bisiklet | |
| 6- Bir adet el dürbünü (gece görüş dürbün ve gözlükleri ile gece görüş keskin nişancı dürbünleri hariç) | |
| 7- Araçla birlikte yolculuk halinde, aracın kendisine ve sürücüsünün kullanımına mahsus diğer alet ve cihazlar ( Akü şarj cihazı, akü ile çalışan otomobil süpürgesi, akü ile çalışan buzluk vb.) | |
| 8- Kişisel kullanıma mahsus kitap veya benzeri basılı yayın | |
| 9- Yolcunun beraberinde olmak kayıt ve şartıyla evcil hayvanlardan toplam 2 adet veya 10 adet akvaryum balığı (veteriner sağlık raporu, orijin ve aşı belgesi ile varsa kimlik ve eşgal belgesi ibrazı şartı ve veteriner kontrolü kaydıyla) | |
KAYNAKÇA
Selen,
Ufuk, Tüm Yönleriyle Gümrük İşlemleri, Ekin Kitabevi, Bursa, 2007
Ercan,
Tayfun, Gümrük Uyuşmazlıkları ve Çözüm Yolları, Adalet Yayınevi, Ankara, 2012
Derdiyok,
Türkmen, Dış Ticarette Vergi ve Mali Yükümlülükler, Seçkin, Ankara, 2013
Gürsoy,
Yaser, Dış Ticaret İşlemleri Yönetimi, Ekin, Bursa, 2007
Bozkurt,
Cevdet, Yolcu Beraber Hediyelik Eşya ve Kişisel Eşya Muafiyet uygulamalarına
İlişkin İlke ve Esaslar, Mali Çözüm, 2010
